Dlaczego farba się łuszczy i jak temu zapobiec?

Nieestetyczne plamy, zacieki i pęcherze na ścianie po malowaniu to częste problemy spotykane w trakcie remontu. Dlaczego farba się łuszczy i jak zapobiec takim kłopotom? Powodem są zazwyczaj błędy popełniane na etapie przygotowania powierzchni do malowania lub już w procesie samego malowania. Podpowiemy, jak ich uniknąć i jak sobie poradzić w razie problemów.

Dlaczego farba się łuszczy?

Możliwych przyczyn łuszczenia się farby jest wiele, ale najczęściej to kwestia wilgotności podłoża, źle dobranej farby, nieprawidłowo przygotowanej powierzchni albo po prostu zbyt grubo położonej powłoki, zbyt szybkiego wysychania preparatu, niekompatybilności kolejnych warstw czy braku podkładu. 

Wilgotne podłoże – zawilgocenia mogą powstać wskutek niewystarczającego wysezonowania powierzchni, wtórnego zawilgocenia czy malowania w warunkach zbyt wysokiej wilgotności powietrza. Efektem tego jest miejscowe odspajanie się farby od podłoża i w konsekwencji złuszczanie farby.

Źle dobrana farba – powierzchnie, na których często pojawia się wilgoć (ściany zewnętrzne, dachy etc.) wymagają zastosowania farb przystosowanych do trudnych warunków atmosferycznych (to między innymi preparaty o podwyższonej elastyczności i odporności na wilgoć). 

Nieprawidłowo przygotowana powierzchnia – o tym, jak ważne jest prawidłowe przygotowanie powierzchni pisaliśmy już wiele (między innymi w artykule o malowaniu elewacji). W przypadku, kiedy jest ona nieprawidłowo odpylona czy źle umyta, pozostające na niej drobiny uniemożliwiają szczelne przyleganie farby, powodując (z czasem) powstawanie pęcherzy na ścianie i łuszczenie się farby. Problemy z przyczepnością pojawiają się również w przypadku niedostatecznego zmatowienia śliskiej powierzchni.

Zbyt gruba warstwa farby – oczywiście można nakładać kolejną warstwę farby na poprzednią, ale pod dwoma warunkami. Po pierwsze, stara warstwa farby jest szczelna i nie łuszczy się, co można sprawdzić, przyklejając kawałek mocnej taśmy, a następnie energicznie go odrywając. Jeżeli jakiejkolwiek drobiny pozostaną na taśmie, farbę przed malowaniem należy usunąć, bo nie jest trwale związana z podłożem. I po drugie, łączna liczba warstw nie jest zbyt duża. W przypadku powierzchni malowanych wielokrotnie każda kolejna warstwa farby zmniejsza ogólną elastyczność całości. Gruba warstwa nałożonych powłok ma skłonności do pękania i złuszczania.

Zbyt szybkie wysychanie – w warunkach za niskiej wilgotności ściany wysychają nierównomiernie, co powoduje naprężenia i pękanie farby, zwłaszcza przy produktach o niskiej elastyczności. 

Niekompatybilność powłok – jeżeli malowanie odbywa się na warstwie starej farby, czasem może wystąpić zjawisko „ścinania się” farby i złuszczania. Zazwyczaj ma to miejsce, kiedy nakładana jest farba o niskiej elastyczności na farbę o wiele bardziej elastyczną. 

Brak zastosowania podkładu – tutaj należałoby uznać, że problemy może spowodować brak przestrzegania wskazówek producenta. Jeżeli do prawidłowego użycia farby podkład jest niezbędny, nie należy go pomijać, ponieważ końcowa trwałość powłoki może zostać znacznie osłabiona albo nawet nastąpi złuszczenie się farby.

Usuwanie farby kredowej ze ścian szpachelką na mokro jest szybszą, mniej inwazyjną metodą niż zeskrobywanie powłoki bez wcześniejszego namoczenia
Fot. Pęcherze na ścianie po malowaniu to zazwyczaj efekt nieprawidłowego przygotowania powierzchni do malowania.

Złuszczanie farby najczęściej występuje na zewnętrznej powłoce, jednak pękanie i odspajanie od podłoża może dotyczyć również spodnich warstw farby (lub lakieru). Oczywiście niszczejąca warstwa spodnia (na przykład podkładowa), zniszczy również wszystkie znajdujące się na niej powłoki. 

Jak przygotować ścianę przed malowaniem 

Proces przygotowania powierzchni do malowania jest jednym z trzech kluczowych elementów prawidłowego i trwałego pomalowania powierzchni. Pozostałe dwa to wybór odpowiedniej farby i prawidłowo wykonane malowanie. W przypadku, kiedy pojawiają się pęcherze na ścianie i następuje łuszczenie farby, sposób w jaki przygotowuje się ścianę przed malowaniem jest bardzo ważny, aby zapobiec powtórzeniu się takiej sytuacji. 

Ustalenie przyczyny problemów. Jeżeli podłoże było zbyt wilgotne, przed kolejnym malowaniem należy je odpowiednio dosuszyć. Nierówności, niedokładności w łączeniu elementów, rdza czy ubytki ścian – wszelkie możliwe do usunięcia niedoskonałości techniczne należy naprawić. 

Usunięcie warstwy starej farby. Jeśli na powierzchni są luźne fragmenty, farba jest spękana i łuszcząca się, najlepszym wyjściem jest usunięcie całości. Być może zajmie to nieco więcej czasu, ale zaoszczędzi kłopotów w razie, gdyby okazało się, że jednak stara farba nie przylegała tak dobrze, jak się wydawało lub nowa farba wierzchnia okazała się niekompatybilna ze starą powłoką.

Czyszczenie powierzchni. Zależnie od podłoża należy je starannie oczyścić (usunąć rdzę, brud, luźne fragmenty, pozbawić zanieczyszczeń organicznych etc.), odpylić, umyć i wysuszyć. Te czynności zamykają etap przygotowania. Pozostaje tylko nałożenie nowej warstwy farby.

Prawidłowe malowanie – aby nie było pęcherzy lub łuszczenia farby

Czynność wydaje się prosta i taka jest, pod warunkiem przestrzegania kilku zasad gwarantujących powodzenie i zapobiegających łuszczeniu się farby czy powstawaniu nieestetycznych pęcherzy na ścianie po malowaniu.

Gruntowanie – to jedna z ważniejszych czynności zapobiegająca łuszczeniu się farby. Warstwa farby gruntującej ma za zadanie zmniejszyć i wyrównać chłonność ścian, związać ewentualne luźne fragmenty, które pozostały po etapie przygotowania i zwiększyć przyczepność farby.

Malowanie w odpowiednich warunkach – szczegółowe warunki dla każdej farby są określone na etykiecie opakowania. Ogólne zasady mówią o unikaniu skrajnych temperatur i wilgotności. Optymalna temperatura powinna znaleźć się w przedziale (+10°C do +30°C), natomiast wilgotność ≤50%. Dlatego należy unikać malowania w pełnym słońcu, które powoduje zbyt szybkie wysychanie powierzchni, a to może generować późniejsze problemy.

Warstwy odpowiedniej grubości – zgodnie z ogólnymi regułami, zawsze lepiej nałożyć kilka cienkich warstw farby, niż jedną grubą. Oczywiście są farby grubopowłokowe czy jednowarstwowe, którym nałożenie grubej warstwy nie zaszkodzi, jednak w przypadku większości standardowych farb nie należy nakładać grubych powłok.

Czas schnięcia – przestrzeganie podanych przez producenta czasów całkowitego wysychania powierzchni oraz przerw technologicznych pomiędzy kolejnymi warstwami, pozwoli uniknąć nieestetycznych pęcherzy na ścianie, rolowania się farby i innych nieprzewidzianych efektów. 

Należy pamiętać również, że proces złuszczania farby nie zawsze jest efektem niedopatrzenia czy błędu. Bywa również naturalnym zjawiskiem w miarę upływu czasu. Dotyczy to głównie powierzchni malowanych, które narażone są na zmienne warunki atmosferyczne, zwłaszcza silnie nasłonecznienie. W takich przypadkach malowanie należy co pewien czas po prostu powtarzać.

Po więcej porad dotyczących technik i technologii malowania oraz produktów malarskich zapraszamy na blog z poradami Polifarbu Łódź!

Powiązane artykuły

Zobacz wszystkie porady